همه چی درباره لباس محلی لری!

بنابر موانع و ویژگی‌های جغرافیایی اقلیمی مردم لر در اقلیم‌های گوناگون از پوشش متفاوتی استفاده کرده‌اند. در یک تقسیم‌بندی کلی می‌توان لباسهای لری را اعم از مردانه و زنانه به سه گروه کلی لٌری فیلی، لُری بختیاری (طوایف چارلنگ و هفت لنگ بختیاری) و لُری جنوبی (رایج بین مردم لر جنوبی بویراحمدی، ممسنی، دشمن زیاری، طیّبی، بهمئی، باوی تا بندرهای گناوه و دیلم) تقسیم‌بندی کرد.

پوشاک مردم لرستان در نهایت زیبایی و سادگی نمادی از پوشش اصیل اسلامی است که امروز جز در برخی مناطق روستایی و عشایری شاید دیگر نتوان نشانی از آن یافت. نوع دوخت لباس‌های سنتی در لرستان و رنگ‌های به کار رفته در این پوشش‌ها منحصر به فرد و بی‌نظیر است

پوشاک محلی مردان لرستان چگونه است؟ 

مردان لرستانی نیز دارای پوشش ساده‌ای هستند که جنبه‌های تزئین آن کمتر است و در عرف معمول این دیار به «شال و ستره» معروف است.

کلاه نمدی: کلاه گرد بدون لبه‌ای است که از نمد ساخته شده است.

شال: پارچه بلند و سفیدی است به عرض ۶۰ تا ۹۰ سانتی‌متر و به طول ۶ تا ۹ متر و از جنس چلوار، که آن را چند دور به کمر می‌پیچند و علاوه بر آن در مواقع ضروری از آن به‌عنوان کفن یا پیچاندن جای زخم یا طناب نیز استفاده می‌شود.

پاپوش بختیاری مردانه چگونه است؟ 

۲. گیوه: به کفشی گفته می‌شود که مردان از آن استفاده می‌کنند و معروف به گیوه ملکی است. این نوع گیوه گران قیمت است و امروزه کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تن پوش مردانه

۳. کلاش: کفشی است که با نخ ابریشم دوخته می‌شود و دارای کفی است. این نوع کفش برای مردان کلاش و برای زنان آژ نام گرفته است.

لباس محلی زنان لرستان چگونه است 

پوشاک زنان جوان لر با پارچه‌های الوان در رنگ‌ها و طرح‌های شاد با سربندهای زیبا و رنگی می‌باشد. زنان مسن‌تر پارچه‌هایی به رنگ تیره و طرحی ساده و سربندی سیاه و سفید را ترجیح می‌دهند.

سربند‌های زنان لرستان بیشتر شامل تَرَه، گل‌ونیی، کَت و گل‎‌وَنیی، هراتی و عرق‏چِن است. البته عرق‎چِن کلاهی از جنس مخمل و تکه پارچه‏ ها می باشد.

جلیقه یا جلیزقه: نیم تنه ای بدون آستین است که جلوی آن همیشه باز است و آن را با سکه و یراق دوزی تزیین می کنند.

بال کل: اهالی لرستان به آستین ” بال ” می گویند. بال کل، لباس آستین کوتاهی از جنس مخمل و تا سرزانو با آستین کوتاه و جلویاز است که بر روی پیراهن می پوشیدند برای تزیین آن سر آستین ها و حاشیه جلوی آن را کرمَک‌دوزی می کردند. بال کل را در برخی مناطق لرستان به نام سرداری می شناسند. این بیشتر مشکی، سبز و قرمز تهیه می شده است.

شاوال: شلوار یا به زبان محلی لرستان “شاوال” عبارت است از زیر جامه ای لیفه دار یا کمری دار به مدل شلوارهای کردی از پارچه‌های الوان رنگی که زیر پیراهن می‌پوشند.

شلوار زنان لر از لحاظ ترکیب و جنس پارچه دو قسمتی و دو رنگی است به طوری که از دمپا تا حدود بالای زانو، پارچه ساده با نقشبندی و نواردوزی شده است و قسمت بالاتر به رنگ دیگر و گلدار است.

تره و گل‌وَنی : تره روسری یا چارقدی است که زنان لرستان در روزهای معمولی و حالت عادی بر سر می بستند، تره را لرها “ساوه” نیز می گویند. در روزهای جشن و سرور و مراسم عروسی نوعی سرپوش رنگین و زیبا را بر روی تره با گره ای خاص به دور سر می پیچند و مابقی آن از پشت سر آویزان می ماند؛ به این سربند گل‌وَنی گفته می شود. رنگ ل‌وَنی با توجه به سن و سال بانوان انتخاب می شود بدین گونه که زنان مسن تر پارچه‌هائی به رنگ تیره و طرح‌های ساده و سربندی سیاه و سفید را ترجیح می‌دادند

۳. سربند: پارچه چهارگوشی است که به دور سر، به صورت عمامه و یا به دور کلاه می‌پیچند. امروزه از چفیه که نوعی سربند است برای این کار استفاده می‌شود.

سرپوش لباس محلی بانوان لری جنوبی

۱. مینا: روسری بزرگی است که طول آن به یک متر و عرض آن به ۶۰ تا ۷۰ سانتی متر می‌رسد.

۲. لچک: پارچه‌ای به نام چارقد است که بر روی مینا قرار می‌گیرد و در زبان فارسی همان سربند نام دارد.

۳. کلاه: کلاهی از پارچه‌های رنگی و زیبای مخمل است که در زیر مینا قرار می‌گیرد.

پوشش سر بانوان لرستان

دختران و بانوان لرستان برای سر خود از پوشش‌های متنوعی به نام سروَن یا همان سربند استفاده می‌کنند که تنها قسمتی از موهای سر آنها را در برگرفته و گیسوان‌شان از کنار گوش‌ها روی شانه‌ها آویزان است. آنها جلوی سرون خود را با قطعه‌های طلا یا نقره و مهره‌های نفیس و زیبا تزیین می‌کنند. در ادامه به این سرون‌ها اشاره می‌کنیم:

چارشو: زنان لرستان چادرشبی سفید و گلدار را روی همه لباس‌های خود می‌پوشیدند. برای رعایت حجاب کامل، عروس باید در روز عروسی چارشو را روی لباس خود می‌انداخت.

آژیه یا آجیده: گیوه‌ای ست که رویه‌ای از جنس نخِ پنبه‌ای تابیده شده دارد و زیره آن چرمی‌ و آج دار است. بافت رویه این گیوه دو نوع زنانه و مردانه دارد و جوراب باف است و زیره آن توسط مردان آژیه کش آماده می‌شود. نوع زنانه این کفش را بیشتر نوعروسان به پا می‌کنند.

تَرَه و گلوَنی: تره که به ساوه نیز شهرت دارد، روسری یا چارقدی ست که زنان لرستان در روزهای معمولی و حالت عادی بر سر می‌بندند. در روزهای جشن و سرور و مراسم عروسی، نوعی سرپوش رنگین و زیبا به نام گلوَنی را روی تره با گره‌ای خاص به دور سر می‌پیچند و مابقی آن از پشت سر آویزان می‌ماند. رنگ گلوَنی با توجه به سن و سال بانوان انتخاب می‌شود؛ زنان مسن‌تر پارچه‌هایی به رنگ تیره و طرح‌های ساده و سربندی سیاه و سفید را ترجیح می‌دهند. بد نیست بدانید این سربند در شهریور ۱۳۹۷ به عنوان میراث قوم لر به ثبت ملی رسیده است.

کَت: کت، چارقدی بزرگ و ساده با حاشیه‌های رنگی و ریشه‌دار است که در میان بانوان لر بسیار رواج دارد. پوششی از جنس حریر و ابریشم گل‌دار که با سکه‌هایی تزئین شده و زیبایی آن چشم‌گیر است. مهارت بستن این سرون بسیار مهم است و در گذشته هر بانویی روسری و عمامه بزرگ‌تری را با سلیقه می‌بست، بسیار معروف می‌شد.

عرق‌چِن: عرق‎چِن همان عرقچین است که در فرهنگ‌های دیگر هم دیده می‌شود و لرها آن را از پارچه مخمل و تکه پارچه‏‌ها درست می‌کنند.