ملانوما جدی‌ترین نوع سرطان پوست است که در آن سلول‌های ملانوسیتی پوست که تولیدکننده ملانین یا رنگ دانه هستند دچار بدخیمی می‌شوند.

البته ملانوما در مواردی نیز ممکن است در سلول‌های چشم، حلق و بینی بروز کند. علت دقیق ملانوما به‌طور دقیق کشف نشده است اما قرارگیری زیاد در معرض اشعه UV خورشید یکی از دلایل اصلی ابتلا به این نوع سرطان است. شناسایی زودهنگام بیماری و شروع به‌موقع روند درمانی تأثیر مهمی در جلوگیری از انتشار سلول‌های سرطانی در بدن دارد.

علائم و نشانه‌های سرطان پوست چیست؟

اگرچه انواع مختلفی از سرطان پوست بسته به نوع سلول‌های پوستی درگیر وجود دارد اما علائم آن‌ها کم‌وبیش به هم شبیه بوده و امکان تشخیص زودهنگام بیماری وجود دارد. تغییرات غیر نرمال در پوست، ظاهر شدن خال‌های جدید و ایجاد زخم‌های مزمن از نشانه‌های هشداردهنده ابتلا به سرطان پوست است.

سرطان پوست امکان بروز در هر نقطه از بدن را دارد جتی در سلول‌هایی که در معرض آفتاب نبوده‌اند و یا در یک خال که حالت سرطانی به خود گرفته است. 

شایع‌ترین محل بروز ملانوما و سرطان پوست در مردان بالاتنه و صورت است در حالی‌که در زنان بیشتر در پوست پا و از قسمت زانو به پایین ظاهر می‌شود. با شناخت علائم سرطان پوست و تشخیص زودهنگام آن، روند درمانی نیز موثرتر خواهد بود. شایع‌ترین علائم و نشانه‌های سرطان پوست به شرح زیر است:

• لکه‌های تیره‌رنگ جدید، برآمدگی پوستی، پلاک‌های فلس مانند و زخم‌های غیرمعمول و مزمن
• لکه‌های قهوه‌ای با حاشیه تیره
• خالی که رنگ و اندازه آن تغییر کرده یا دچار خونریزی شده
• زخمی که دارای حاشیه نامتقارن است و قسمت‌هایی از زخم به رنگ قرمز، بنفش یا آبی تیره است
• زخم و بثورات دردناکی که با خارش پوستی همراه هستند
• زخم‌هایی در کف دست، نوک انگشتان، کف پا، ناحیه مخاطی دهان، مخاط بینی، واژن و مقعد ظاهر شوند
• افزایش تعداد خال‌های بد

چهار راهکار برای پیشگیری از سرطان پوست

• غربالگری سرطان پوست را انجام دهید

حتی اگر هیچ نگرانی پوستی ندارید، بهتر است سالانه غربالگری سرطان پوست با یک متخصص پوست، انجام شود. در غربالگری، پزشکان قادر به دیدن قسمت پنهانی از بدن شما هستند که شما نمی‌توانید به راحتی آنها را کنترل کنید. یک متخصص پوست قادر به تشخیص هر نوع خال یا بررسی سایر موارد پوستی از نظر احتمال سرطان پوست است.

اگر ویژگی‌های مشکوکی دارید که ممکن است بدخیم شود یا سرطانی باشد، از بین بردن زودهنگام می‌تواند آن را گسترش دهد و باعث انتشار آن به سایر نواحی بدن شود و بدن را از بین ببرد؛ بنابراین در صورت دیدن مورد مشکوک و برای جلوگیری از انتشار آن حتما با پزشک مشورت کنید.

• استفاده از ضدآفتاب از راه های پیشگیری از سرطان پوست

شما می دانید که تابستان در راه است و می‌بینید که ضد آفتاب های متنوعی شاخته شده است، اما از کجا می دانید کدام یک را انتخاب کنید؟ در اینجا چند نکته مفید در انتخاب بهترین ضد آفتاب آورده شده است:

• به SPF نگاه کنید

اگر قرار است برای مدتی در معرض تابش مستقیم آفتاب باشید، یک ضد آفتاب با حداقل SPF 50 را انتخاب کنید. اگر به راحتی می‌توانید استفاده کنید و مشکلی با ضد آفتاب ندارید، SPF بالا به شما در برابر آفتاب کمک می کند. اگر شنا یا عرق می کنید هر 2 ساعت یا کمتر از ضد آفتاب استفاده کنید.

• طیف گسترده‌ای را انتخاب کنید

ضد آفتاب با طیف گسترده‌ای محافظت از پوست شما را در برابر اشعه UVA و UVB دارد. اشعه UVA طول موج دارد که می‌تواند باعث سوختگی و سرطان پوست شود. اشعه UVB دارای طول موج کوتاه‌تری است که می‌تواند باعث سوختگی، لکه‌های پیری و چین و چروک شود.

• هر 2 ساعت یکبار ضد آفتاب ‌بزنید

در صورت خیس شدن صورتتان بر اثر تعریق، مجددا ضد آفتاب را تمدید کنید.

• به تاریخ انقضا توجه کنید

اطمینان حاصل کنید که ضد آفتاب با ماندگاری بالا خریده اید. اگر روی ضد آفتاب تاریخ انقضا وجود ندارد، مصرف آن تا 3 سال پس از تاریخ تولید می تواند قابل قبول باشد

عوامل افزایش خطر سرطان پوست

برای پیشگیری از سرطان پوست اطلاع درست از عواملی که باعث افزایش خطر سرطان پوست می‌شوند، الزامی است. برخی از عوامل در کنترل ما نیستند، اما برخی دیگر با اقدامات پیشگیرانه می‌توانند در  پیشگیری از سرطان پوست موثر باشند.

• رنگ چهره: رنگ پوست بر روی خطر ابتلا به سرطان پوست تاثیر می‌گذارد. افرادی با رنگ پوست روشن به راحتی زیر نور مستقیم و شدید خورشید می‌سوزند. این موضوع در افرادی که پوست تیره‌تری دارند کمتر دیده می‌شود.

• آفتاب سوختگی: سابقه آفتاب سوختگی به ویژه سوختگی‌هایی که منجر به تاول می‌شوند خطر ابتلا به سرطان پوست به خصوص ملانوم را افزایش می‌دهد. آفتاب سوختگی‌های همراه با تاول در کودکی یا نوجوانی خطر ابتلا به ملانوم در بزرگسالی را تا دو برابر بیشتر خواهد کرد.

• سابقه خانوادگی: داشتن سابقه سرطان پوست در خانواده ممکن است شما را نیز در معرض ابتلا به این عارضه قرار دهد. این خطر زمانی بیشتر خواهد شد که ابتلا به سرطان در اقوام درجه یک مانند پدر و مادر یا خواهر و برادر  رخ داده باشد.

• مشکلات سلامتی: برخی حوادث مانند قرار گرفتن و آسیب دیدن از مواد شیمیایی مانند آرسنیک، رزین، زغال سنگ و دیگر آلودگی‌های صنعتی خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش خواهد داد. همچنین سابقه داشتن بیماری‌های خود ایمنی مثل لوپوس نیز در این زمینه موثر است.

• مصرف دخانیات: مصرف دخانیات باعث ایجاد سرطان پوست به خصوص در ناحیه دهان و گلو می‌شود. در این مطلب می‌توانید با بهترین راه ترک سیگار آشنا شوید. 

• سابقه سرطان پوست: افرادی که به این نوع سرطان مبتلا و سپس درمان شدند شانس ابتلای مجدد را دارند و باید مراقب باشند.

• جغرافیا: محل زندگی و به طور خاص ارتفاع آن می‌تواند خطر ابتلا به سرطان پوست را تحت تاثیر قرار دهد. افرادی که در ارتفاعات یا مناطق گرمسیری زندگی می‌کنند بیشتر در معرض ابتلا به این عارضه قرار دارند چرا که پرتو‌های ماورا بنفش در ارتفاعات قدرت بیشتری دارند.

• دارو: در صورت مصرف طولانی مدت برخی دارو‌ها مانند داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن، خطر ابتلا به سرطان پوست افزایش می‌یابد.