نسبت به دورههای قبل، منعکسکننده آداب، رسوم و اعتقادات حاکمان و مردمان آن روزگار ایران بوده است. شگفتیهای مد در دوران صفویان، رویکرد اساسی در لباس و اجزای دیکته شده در رسوم اجتماعی و انجام وظایف دینی به عنوان افتخاری جمعی تلقی میشده است.
یکپارچگی دوباره قدرتی مرکزی در کنار روحیهای پویا و آیندهگر، از دوران صفویه به عنوان نقطه عطفی در تاریخ هنر و فرهنگ این مرز و بوم یاد میشود. در این میان، تجلی چنین شکوهی در پوشاک زنان این دوره به خوبی نمایان است؛
ویژگی لباس ایرانیان صفوی
لباس ایرانی ها اگرچه بسیار شبیه لباس ترکها است در بسیاری موارد با آنها متفاوت است. بالاپوش ایرانیان بر خلاف ترکها بلند نیست و بالاپوشهای آستین گشادشان نیز که به جای لباده به کار می برند با آنچه ترکها می پوشند تفاوت دارد. عمامه های ایرانیان رنگارنگ است با حاشیه طلایی،… شکاف بالاپوش ایرانیان در طرف چپ است و آن را با بند قلابدار می بندند…ایرانیان شلوار نازک بسیار بلندی می پوشند که تا روی پایشان می رسد.گیوه و جوراب یک تکه است به طوری که به جای جوراب شلواری به کار می رود… زنان نیز شلوار و بالاپوش مشابه مردان می پوشند. کفش های مرد و زن چرمی و به رنگهای مختلف است با جنس بسیار سخت و سفت و رویه های کوتاه. به طوری که هم چون کفش سرپایی داخل منزل، پوشیدن و درآوردن آنها بسیار آسان است.
با اینکه کفشها نوک باریک اند و قسمت جلوی آنها از عقب بلندتر است میخهای ریز بسیاری به تخت آنها زده شدهاست. زنها خود را با لباس گشاد از پارچه های سفید رنگ می پوشانند و چنان در این جامه فرو می روند که چشمهایشان به زحمت دیده می شود. این لباس شباهت تامی به پوشش زنان مسلمان اسپانیا در دوران شاهان غرناطه دارد
شلوار بانوان همچون شلوار مردان از پارچه های پنبه ای رنگین دوخته میشد که به وسیله بند شلوار ابریشمین که از لیفه آن میگذشت در دور کمر محکم میشد و بلندی ساقه های آنکه اغلب از پارچه های راه راه یا نقش(نوعی شماره دوزی) دوخته میشد و دارای حاشیه زیبایی بود، تا مچ پا میرسید
جوراب به معنی امروزی در آن روزگار معمول نبود وفقط زمستانها یک گونه جوراب دوخته از پارچه پا میکردند. این گونه جورابها اغلب ازپارچه های زربفت با ساقه های حاشیه دار کوتاه دوخته میشد و دور ساق و نوک و روی پنجه پا با قلابدوزی و سیمدوزی آرایش مییافت. کفشها اغلب به شکل نعلین یا گاهی به تقلید از کفشهای فرنگی به شکل “قونداره” بود که از ساغریهای رنگین یا تیماج دوخته میشد.
زنان هنگام بیرون رفتن از خانه چادر بزرگ سفید یا بنفش رنگی، به سر می کردند که تمامی بدن آنان را می پوشاند و فقط جلوی صورت باز می ماند که بوسیله آن می توانستند پیش روی خود را ببینند.
به طور کلی مردم این دوران چه مرد و چه زن، علاقه فراوانی به جامه های رنگارنگ و گلدار وو زربفت و ابریشمین نشان میدادند و شال و کمر و دستار خود را حتماً از پارچه های گلدار و زریهای ظریف و گرانبها انتخاب میکردند.
شرایط فرهنگی- هنری
در بحث پوشاک سنتی ایران عصر صفویه را باید نقطه آغازین نفوذ فرهنگی اروپایی ها در ایران دانست که از جنبه اقتصادی برای آنان سودمند بود. نخستین روابط بازرگانی و سیاسی ایرانیان با کشورهای اروپایی در زمان پادشاهی خاندان آق قویونلو (نیمه دوم سده نهم هجری) پدید آمد و سپس در دوره صفویه رو به توسعه نهاد. شاه عباس صفوی بازرگانی خارجی ایران را تقریبا به صورت امری دولتی در آورد. در آن زمان شبکه راه ها و کاروانسراها بسیار توسعه یافت که در زمینه گسترش تجارت بسیار مؤثر بود. امنیت و کامروایی کشور سبب شد که در این عصر بناهای بزرگ و عالی ساخته شود. مخصوصا در زمان شاه عباس صفوی که موفق به ساختن یک سلسله ابنیه عظيم شد.
نظرات کاربران