همه چی درباره هنر خیاطی و وسایل مورد نیاز آن

تاریخچه هنر خیاطی

خیاطی هنری است که شاید به اندازه طول عمر انسان قدمت داشته باشد. از همان زمان که بشر نیاز به پوشش را در خود احساس کرد این هنر به‌وجود آمد. انسان اولیه که با دوخت و دوز آشنایی نداشت برای پوشاندن بدن خود از پوست حیوانات و برگ درختان استفاده می‌کرد. سال ها بعد انسان توانست با استخوان پرندگان، ماهی‌ها و نی‌های باریک خیزیران سوزن بسازد و از روده جانوران به عنوان نخ استفاده کند تا بتواند پوست حیوانات را به هم بدوزد و از آن ها لباس تهیه کند. احتیاج مبرم بشر به لباس باعث پیشرفت سریع این هنر شد و هر قومی برای خود لباس خاصی به وجود آورد که با فرهنگ آداب و رسوم آن قوم سازگاری داشت. مدارک و شواهد به دست آمده از نقاشیها و حفاری‌های درون غارها و سنگ نوشته‌ها نشان دهنده سنت، اعتقادات و پوشش هر دوره است. آثاری که در حدود پنج هزار سال قبل از میلاد به دست آمده نمایانگر شکل لباس خانم های یونان قدیم است که لباس‌های آن‌ها از یک پارچه بریده نشده درست شده است که دو طرف این لباس دارای درز و روی آن با بندی بسته می‌شد و به شکل بلوز و دامن به نظر می‌رسید. قسمت سرشانه را که پهن بود به وسیله‌ی سنجاق‌های مخصوص جمع می‌کردند و بلندی لباس به سلیقه‌ی خود آن‌ها بستگی داشته است. در زمان‌های گذشته پارچه را روی اندام افراد قرار داده و به فرم دلخواه در می‌آوردند سپس به آن کوک و سنجاق زده و اقدام به دوخت می‌کردند یا برخی بر حسب تجربه و بدون الگو، لباس را برش زده که نیاز به چندین پرو داشت.

دو استاد خیاطی به نام‌های ویونت(Vionnet) و شانل(Shanel)که حساسیت و استعداد خاصی نسبت به زیبایی شناسی و مسایل اجتماعی داشتند، تغییرات خطوط اندام و بدن را کشف کردند. با آن‌که تعبیر و تفسیر این دو طراح متفاوت بود اما آنان را باید به‌وجود آورنده و مخترع اصلی لباس ساده و راحت امروزی دانست. رفته رفته با پیشرفت علم و تجربه، متدهای مختلفی در کشورهای مختلف برای خیاطی تدوین گردید و مورد استفاده قرار گرفت.

لیست تمام اصطلاحات خیاطی

• کادر : عرض در طول الگوی جلو و پشت باضافه ۵ الی ۱۰ سانت را گویند.
• پاترون : الگو(پاترن) هم گویند.
• شالوده : الگوی کنترل شده (پایه و اساس)
• پاترون تیپ : برای لباس عروس الزامی است.
• تعریف پاترون | پاترون تیپ : الگویی است که مدل مورد نظر را روی آن پیاده و سپس روی متقال برای نمونه دوخته می شود و پس از آنکه الگو یا پاترون بی عیب شد روی پارچه مورد نظر پیاده می کنیم.
• ساسون : ساسون همان پنس می باشد.
• فاصا : کوک شل (فقیله=کوک شل)
• اوزمان : فضای ایجاد شده در الگو را گویند.
• آنفورشور : فاق شلوار یا هجاب را گویند.
• اشل : گونیای خیاطی یا شابلون خیاطی.
• مل یا ملین : کج یا صابون خیاطی.
• قرینه سازی : بوسیله کوک شل در پارچه و با کارین در کاغذ انجام می گیرد.
• لبه دوزی : پاک دوزی یا سردوزی.
• سگک : نوعی قلاب چهارگوش برای کمربند ها.
• شیرازه : مادگی (جا دکمه)
• ولو لورت : تخته مخصوص برای اطو مخمل.
• وتاژ : خمیدگی ، برآمدگی در کارور پشت (کوله).
• آستین شمیزیه : آستین مچی مردانه یا زنانه.
• دراپه : روی هم ریخته یا دوبل.
• یقه شال : یقه آرشال.
• بغلک : مرغک یا آگوده.
• ژانت : وسیله ای است برای اطو کردن درزهای کوتاه آستین ها.
• یقه فرنچی : ایستاده قفقازی-ژاپنی-سرداری و چینی را گویند.
• جیب فیلتاب : جیب مغزی دو طرفه را گویند.
• مرغک : تکه سه گوش کوچکی که برای گشادی زیر فاق شلوار یا زیر بغل آستین بکار می رود.
• زاویه قائم : همان ۹۰ درجه می باشد که در آموزش های دیگر زیاد استفاده می شود.
• کرسله : نوار مخصوص برای کمری شلوار و دامن.
• گرادینگ : تبدیل سایز به سایز بزرگتر یا کوچکتر را گویند.
• پیلی تخت : پیلی های داخلی.
• تایور : کت.
• نقطه موازنه : نقاطی از قطعات لباس که باید پهلوی هم قرار گیرند.
• پیکان یا پای کلاغ : برای محکم کردن بالای پیلی ها،ساسون ها و درزهای کوچک گویند.
• یقه گالف : به یقه اسکی یا هر یقه ای که روی اریپ مثل یقه های فانتزی که روی شانه ها ایستاده گویند.
• فلد : درز وسط پشت را گویند در بالاتنه.
• ژوزفین : به مدل ها و برش های زیرسینه گویند.
• اَجیده : نوعی پنبه دوزی را گویند.
• اسموک : دوخت لانه زنبوری را گویند.
• اَمپر مایل کردن : آهار دادن و غیر قابل نفوذ آب به پارچه.
• اتون کلار : یقه ب ب پایه دار را گویند.
• مانیرین کلار : یقه ایستاده (چینی)
• پترپن : یقه ب ب و پترن کلار ، یقه ب ب ایستاده.
• گرادینگ : علامت های روی الگو برای راه پارچه که برش می شود.
• یقه بالی : یقه سورچی (مانند یقه شومیز)
• بالاتنه غیر متقارن : یقه های یکطرفه را گویند.
• هانش : باسن.
• علامت RS : به معنی روی پارچه.
• علامت WS : به معنی پشت پارچه.
• فولد یا F : به معنی دولای بسته پارچه.
• علامت CF : به معنی خط مرکزی جلوی الگو.
• علامت CB : به معنی خط مرکزی پشت الگو.
• حروف G یا گرین : به معنی راه پارچه.
• بلوک Block : به معنی قالب اولیه الگو.
• پیلی باکس Box : به معنی پیله دوقلو.
• یوگ چیست : برش های افقی روی الگو که به حالت تزینی روی لباس دوخته می شود.
• خط پرنسسی : خطوطی را گویند که سرشانه و حلقه آستین به پایین لباس عمود می شود و مثل دکوب ها.
• کوده چیست : بغلک یا مرغک را گویند.
• تاک یا نرو : چین های یکنواخت و ریز را گویند.
• تراک : شیار یا ترکی پارچه.
• پنل : قطعات لباس برای تزیئن.
• رافل : چین هایی که روی پارچه نرم و نازک بصورت خرد داده شود. (بصورت نوارهای چین دار).
• ژانت یا طیاره : میز کوچک اطو برای درزهای آستین و شلوار.
• شیرینگ : چند ردیف چین خرد موازی را گویند.
• پلاکت : چاکی که در آن زیپ یا بندینک یا دکمه دوخته شود.
• پل چیست : نوار های باریکی که کمدی دامن یا شلوار برای نگهداری کمربند گذاشته می شود.
• دامن پنل : دامن ترک (مدل ماهی)
• گلابتون چیست : از ترکیب الیاف ابریشمی یا طلا و نقره بدست می آید بنام گلابتون.
• دامن پور تفوی : به معنای دامن لنگی.
• رنگ های اصلی : قرمز ، آبی ، زرد و رنگ های ثانوی نارنجی ، بنفش و سبز.
• انواع پارچه پشمی : توئید ، فاستونی پشمی ، کشمیر ، فانل ، فوتر.
• انواع پارچه نخی : وال ، کرشه ، دبیت ، زمزم ، ململ ، چبت ، متقال.
• رنگ های سرد عبارتند از : رنگ های روشن مثل سفید ، زرد ، آبی روشن و ….
• رنگ های گرم عبارتند از : رنگ های تیره مثل قرمز ، مشکی ، بنفش و …
• کوک لغزشی : برای پروب لباس از روی لباس کوک گرفته می شود.
• انواع جیب : جیب رویی ، جیب داخل درز پهلو ، جیب هایی که روی بدنه چاک زده و می دوزیم.جیب های تزیونی ، جیب لبه دار ، جیب مغزی ، جیب راست ، جیب آستردار ، جیب کاپشن ، فتلتاب.
• حجاب : پوشش ، فاق.
• نقاب : بلیطی یا لبه اضافی زیرین زیپ شلوار را گویند.
• شابلن : نوعی اشل خیاطی.
• اپلیکه دوزی : با قطعات پارچه که شکل جالب توجه داشته باشد مثل گیپورهای درشت دور آن را قیچی کرده و روی لباس دیگری تزیین می شود.
• درز فرانسوی : یک بار از روی پارچه دوخته و بار دیگر از پشت درز گرفته می شود ، بیشتر برای پارچه

تصویر برداری از نمونه

از لباس آماده و دوخته شده عکاسی کنید. از تمام جهت ها و زوایای لباس با دوربین عکس بگیرید. این عکس ها باید از جزئیات و زوایای پنهان لباس هم گرفته شوند.تمام عکس های گرفته شده را در حافظه دوربین ذخیره کنید این کار بسیار ضروری است.

سوزن خیاطی و کاربردهای آن

سوزن های میله ای باریک از جنس پولاد بوده که برای دوخت و اتصال پارچه ها یا چرم و … یا برای تزئین روی لباس کاربرد دارند. بدون سوزن انجام خیاطی غیر ممکن است. سوزن ها انواع مختلفی دارند که هر کدام از آن ها کاربرد مختص به خود را دارند. سوزن های ته گرد که در یک طرف سر تیز و در طرف دیگر سر گردی دارند مانع خارج شدن سوزن از لباس می شوند و برای اتصال موقتی پارچه یا لباس بهم کاربرد دارند.

سوزن هایی که بر روی چرخ خیاطی مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از: سوزن های سردوز یا DC با طول کوتاه برای دوخت سریع، سوزن راستادوز یا DB با طول بلند در چرخ های صنعتی برای دوخت پارچه های ضخیم، سوزن میان دوز یا DV در چرخ های نیمه صنعتی، سوزن معمولی یا HA برای دوخت های معمولی و در چرخ های معمولی و گلدوزی و سوزن های ژرسه دوزی یا HA/DP که برای دوخت پارچه های استرج، نایلونی و ریون کاربرد دارند. سوزن ها از وسایل لازم برای آموزش خیاطی هستند و به هنگام خرید به جنس و اندازه آن توجه داشته باشید.

بررسی و یادداشت جزییات

در این مرحله کاغذ و قلم بردارید و تمام جزئیات لباس را بررسی کنید و مشاهدات خود را بنویسید. برای اینکه هیچ موردی را فراموش نکنید یادداشت برداری بهترین کار است.نوع دوخت، نواحی چرخ شده، زیگزال ها و راسته دوزی همه را یادداشت کنید. اگر جایی نیاز به اندازه گیری بود حتماً با متر اندازه گرفته و یادداشت کنید. کمی وقت گیر است ولی حتماً به زحمتش می‌ارزد.

صابون خیاطی

صابون ها از دیگر وسایل کاربردی در خیاطی هستند که برای اندازه زدن لباس ها مورد استفاده قرار می گیرند. جنس صابون ها مومی یا روغنی می باشد که صابون روغنی برای پارچه های ضخیم بیشتر کاربرد دارند. تفاوت این دو نوع صابون این است که اثر صابون روغنی ممکن است بر روی لباس بماند اما اثر صابون گچی سریعاً و به راحتی از روی لباس پاک می شود.

بسیاری از افراد مبتدی از مداد یا خودکار برای اندازه زدن به جای صابون استفاده می کنند. استفاده از خودکار یا مداد دردسرهای خود را دارند چرا که اثر خودکار و مداد هم روی لباس می ماند و هم اینکه در بعضی موارد کم رنگ بودن آن باعث می شود که به راحتی روی پارچه دیده نشود. کم رنگ بودن یا دیده نشدن اندازه روی پارچه با مداد یا خودکار، ممکن است باعث برش اشتباه پارچه یا دوباره کاری برای زدن اندازه آن شود.