تنگی نفس (Dyspnea) وضعیتی است که تنفس طبیعی را برای شما دشوار می‌کند. این مشکل می‌تواند خفیف و حاد یا جدی و مزمن باشد. تشخیص و درمان تنگی نفس گاهی دشوار است زیرا دلایل مختلفی می‌تواند باعث بروز آن شود.

ورزش بسیار سنگین، گرمای شدید، چاقی و رفتن به ارتفاع بالاتر می‌تواند باعث بروز این مشکل در یک فرد سالم شود. علاوه بر این، تنگی نفس احتمالاً نشانه یک مشکل پزشکی است.

اگر دچار تنگی نفس غیرقابل‌توضیح هستید، خصوصاً اگر ناگهانی بروز کرده است و شدید باشد، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.

نگران نباشید، امروزه دیگر تنگی نفس یک مشکل شایع دنیای ماشینی و آلوده فعلی است و طبق آمار از هر ۴ نفر معمولا ۱ نفر با این مشکل به مراکز درمانی مراجعه می‌کند.

مهم این است که به‌موقع تشخیص داده و درمان شود زیرا اگر نشانه یک بیماری زمینه‌ای دیگر باشد، درمان آن بیماری در اولویت است.

علل تنگی نفس و چه کسانی بیشتر دچار این مشکل می‌شوند؟

باید بدانید که داشتن یک دوره تنگی نفس حتماً با سلامتی شما ارتباط مستقیم ندارد زیرا شما می‌توانید پس از ورزش شدید، هنگام صعود به ارتفاعات زیاد یا مواجهه با تغییرات شدید دما نیز دچار تنگی نفس شوید. گاهی اوقات، این مشکل فقط یکی از عوارض چاقی است و ورزش می‌تواند علائم را بهبود بخشد.

بااین‌حال، تنگی نفس معمولاً به وجود یکی از مشکلات سلامتی مربوط می‌شود. بیشتر موارد تنگی نفس به‌دلیل شرایط قلبی یا ریوی است.

قلب و ریه‌های شما در انتقال اکسیژن به بافت‌ها و خروج دی‌‌اکسیدکربن از آن‌ها نقش دارند و مشکلات مربوط به هریک از این فرآیندها بر تنفس شما تأثیر می‌گذارد.

شایع‌ترین دلایل تنگی نفس، آسم، نارسایی قلبی، بیماری انسداد ریوی مزمن (COPD)، بیماری بینابینی ریه، ذات‌الریه و مشکلات روان‌شناختی است که معمولاً با اضطراب در ارتباط است.

گاهی تنگی نفس ناشی از اعصاب است و فرد بعد از عصبی شدن دچار آن می‌شود که خوشبختانه قابل کنترل است.

علائم تنگی نفس

تنگی نفس ممکن است به دلیل تقلای بیش از حد، قرار گرفتن در مکان‌های مرتفع و بلند همچون کوه ویا به‌عنوان علامتی از سایر شرایط پزشکی باشد.

علائم تنگی نفس شامل موارد زیر است:

• تنگی نفس پس از تقلا یا به دلیل شرایط پزشکی
• احساس خفگی به دلیل سختی تنفس
• سخت نفس کشیدن
• احساس سفتی در قفسه سینه
• تنفس سطحی و سریع
• تپش قلب
• خس‌خس کردن
• سرفه کردن

اگر تنگی نفس یا دیسپنیا، به‌صورت ناگهانی بروز کند یا علائم آن شدید باشد؛ ممکن است به دلیل یک شرایط جدی پزشکی به وجود آمده باشد

محرک‌ها

ویژگی‌های محیطی همچون مواد شیمیایی، دود، گرد و غبار و بخار ممکن است شرایط تنفس را برای افرادی که به تنگی نفس دچار هستند، سخت‌تر کند. افرادی که به آسم دچار هستند در مواجهه با آلرژن‌هایی همچون گرده یا کپک، تنگی نفس آن‌ها تحریک می‌شود. برخی از مواد آلوده‌کننده که سبب تنگی نفس می‌شوند، همچون مصرف دخانیات، توسط خود شخص انجام می‌گیرد و قابل پیشگیری است.

‏COPD به بیماری‌های مختلف انسدادی ریه مربوط می‌شود که شامل امفیزم و برونشیت مزمن است. تمام این شرایط می‌تواند نفس کشیدن را سخت‌تر کند.

نمی‌توان گفت همه افرادی که تنگی نفس دارند دچار COPD هستند؛ اما ۹۰ درصد کسانی که COPD دارند، در دوره‌ای دخانیات مصرف کرده‌اند.

انواع تنگی نفس

تنگی نفس مقطعی

اگر به صورت ناگهانی دچار این حس شوید، ممکن است به خاطر یکی از موارد زیر باشد:

• آسم
• اضطراب
• پنومونی
• پریدن غذا به گلو یا تنفس چیزی که مسیر هوایی را مسدود کرده باشد
• واکنش‌های آلرژیک
• آنمی که به دلیل از دست دادن میزان زیادی از خون باشد
• در معرض میزان خطرناکی از کربن مونوکسید قرار گرفتن
• نارسایی‌های قلبی
• هیپوتانسیون یا فشار خون پایین
• آمبولی ریوی
• گرفتگی یا کلاپس ریه
• هیاتال هرنیا و…

تنگی نفس مزمن

اگر چندین ماه است که دچار این مشکل شده‌اید، ممکن است از تنگی نفس مزمن و علائمی مثل زیر رنچ ببرید:

• آسم
• بیماری مزمن انسدادی ریه یا COPD
• مشکلات قلبی
• چاقی مفرط
• فیبروز بینابینی ریه که به بافت‌های ریه آسیب‌های جدی وارد می‌کند
• خناق (التهاب حنجره و نای)
• آسیب ناشی از ضربه به ریه
• سرطان ریه
• توبرکلوزیس
• التهاب شامه ریه، التهاب بافت اطراف ریه
• ادم ریوی که موجب جمع شدن مایعات زیادی در ریه می‌شود
• هایپرتانسیون ریه، افزایش فشار خون درون رگ‌های ریه
• سارکوئید که در این حالت دسته‌ای از سلول‌های التهابی درون ریه رشد می‌کند

تنگی نفس و ابتلا به مشکلات قلبی

گاهی اوقات به دلیل برخی مشکلات قلبی ممکن است دچار این حس شوید:

• کاردیومیوپاتی که به عضلات قلب آسیب‌های جدی وارد می‌کند
• مشکلات ریتم قلبی
• نارسایی قلبی
• پری‌کاردیت که موجب ملتهب شدن بافت اطراف قلب می‌شود

چگونه می‌توان مطمئن شد که دچار تنگی نفس شده‌ایم؟

علاوه بر در نظر گرفتن تمامی علائمی که بالاتر به آنها اشاره کردیم، بهترین کار برای اطمینان پیدا کردن از این موضوع مراجعه به پزشک متخصص ریه و اندازه‌گیری میزان فشار خون بسیار اهمیت دارد.

عمده استایل مجموعه ای به روز در فروش پوشاک عمده بچگانه 

علاوه بر این ممکن است آزمایشات تکمیلی زیر نیز توسط پزشک پیشنهاد شود:

• سی‌تی‌اسکن از قفسه سینه: به دلیل بررسی بیشتر ریه‌ها و در نظر گرفتن مشکلات احتمالی در ریه‌ها
• آزمایش خون: برای بررسی میزان کم خونی یا بیماری‌های دیگر
• تست ورزش قلبی ریوی: برای بررسی عملکرد ریه‌ها و مشخص شدن سلامت قلب و ریه‌ها و اندازه‌گیری میزان اکسیژن دریافتی و دی‌اکسید کربنی  که در حین ورزش آزاد می‌کنید