پارچه مخمل کبریتی (Corduroy Fabric) چه نوع پارچه ای است؟

مخمل کبریتی پارچه ای برجسته و بادوام است که تولید کنندگان منسوجات می توانند آن را با انواع مختلف مواد اولیه تولید کنند. شهرت این پارچه به دلیل الگوی برجسته منحصر به فردش است که تولید کنندگان منسوجات می توانند آن را در عرض های مختلفی تولید نمایند.
هر چند پارچه مخمل کبریتی معمولا با پنبه ساخته می شود، اما می توان از مخلوط پلی استر و پنبه، و یا حتی پلی استر کامل نیز برای ساخت آنها استفاده کرد. البته گاهی اوقات تولید کنندگان منسوجات برای ساخت پارچه مخمل کبریتی از پشم هم استفاده می کنند، اما برجستگی های روی پارچه مخمل کبریتی پشمی به اندازه برجستگی های روی سایر انواع پارچه مخمل کبریتی (ساخته شده با مواد اولیه دیگر) نیست. تولید کنندگان معمولا پارچه مخمل کبریتی را با رنگ های مختلف رنگ می کنند؛ نوع خاصی از رنگرزی پارچه مخمل کبریتی باعث رنگ پریدگی غیر یکنواخت این پارچه می شود که ظاهر خوشایند و زیبایی به این پارچه می بخشد

مشخصات فنی پارچه مخمل کبریتی

پارچه مخمل کبریتی با سه نوع نخ جداگانه بافته می شود. دو نخ اولیه، بافت ساده یا جناغی ایجاد می کنند و نخ سوم برای پر کردن بافت به صورت جهت دار مورد استفاده قرار می گیرد؛ در ضمن این نخ باعث ایجاد پیوستگی هایی می شود که از روی حداقل چهار نخ تار عبور می کنند.
تولید کنندگان منسوجات سپس با استفاده از تیغه هایی این نخ های پیوسته را بریده و همین باعث می شود تا برجستگی های پرزدار پارچه بر روی سطح بافت آن ظاهر شوند. برجستگی های نخ پرزدار (انباشته شده) روی پارچه مخمل کبریتی به راه راه معروف هستند. عرض این طرح های راه راه به میزان قابل توجهی متفاوت است. «تعداد راه راه» یک پارچه مخمل کبریتی براساس تعداد خطوط راه راه موجود در یک اینچ پارچه تعیین می شود؛ تعداد راه راه یک پارچه مخمل کبریتی استاندارد حدود ۱۱ تا ۱۲ است.
هر چه تعداد راه راه کمتر باشد، طرح های راه راه پارچه مخمل کبریتی ضخیم تر هستند و هر چه این تعداد بیشتر باشد، این طرح ها نازک تر و به هم چسبیده تر خواهند شد

پارچه مخمل کبریتی در قرن بیستم

پارچه مخمل کبریتی در طول جنگ جهانی اول دوباره محبوبیت خود را به دست آورد و در مدت کوتاهی به پارچه اصلی لباس فرم پیاده نظام ارتش و لباس دوران مدرسه تبدیل شد. این پارچه قبل از آنکه در دهه ۱۹۵۰ از مد بیافتد، در طول نیمه اول قرن بیستم از محبوبیت نسبتاً خوبی برخوردار بود.
در طول دهه 1970، پارچه مخمل کبریتی به صورتی گسترده دوباره در فرهنگ غربی احیا شد و گروه هایی مانند Grateful Dead دوباره این بافت را در سراسر ایالات متحده محبوب کردند. پارچه مخمل کبریتی گاهی اوقات سمبل بازگشت به فرهنگ طبقه کارگر قرن بیستم محسوب می شود و گاهی اوقات فقط به چشم یک پارچه «عالی» که دارای رنگ ها و بافت های منحصر به فرد است به آن نگاه می شود؛ به هر حال در هر صورت پارچه مخمل کبریتی توانست به سرعت به پارچه معرف قرن بیستم تبدیل گردد.

تاریخچه پارچه مخمل کبریتی را بدانید

مورخان بر این باورند که پارچه مخمل کبریتی از پارچه ای مصری به نام متقال (fustian) سرچشمه گرفته که در سال 200 میلادی ساخته می شده است. پارچه متقال نیز مانند پارچه مخمل کبریتی دارای برجستگی هایی است؛ اما این نوع پارچه بسیار زبر بوده، و دقت و ظرافت بافت آن هرگز به اندازه پارچه های مخمل کبریتی جدید نیست.
تولید کنندگان منسوجات در قرن هجدهم در انگلستان پارچه های مخمل کبریتی جدید را تولید کردند. ریشه نام این پارچه همچنان مورد بحث است، اما حداقل بسیار بعید به نظر می رسد که نظریه واج ریشه شناسانه (که در ادامه مورد بحث قرار می گیرد) در مورد ریشه نام این پارچه که بسیار رایج است صحیح باشد: برخی از منابع تاریخی استناد کرده اند که کلمه « corduroy (به معنی مخمل کبریتی)» از واژه فرانسوی corde du roi (به معنی ریسمان پادشاه) آمده است که درباریان و اشراف فرانسه معمولاً از این پارچه استفاده می کرده اند؛ اما هیچگونه اطلاعات تاریخی که از این نظریه پشتیبانی کند وجود ندارد.
به احتمال زیاد تولید کنندگان پارچه انگلیسی این نام را از نام kings-cordes گرفته اند که در اوایل قرن نوزدهم می زیسته است. ضمناً احتمال دارد که این نام از نام خانوادگی انگلیسی Corderoy گرفته شده باشد.
صرفنظر از اینکه چرا به این پارچه «corderoy» گفته می شود، حقیقت این است که این پارچه در طول قرن هفدهم در میان تمام اقشار انگلیسی بسیار محبوب بوده است. اما در قرن نوزدهم پارچه مخمل به عنوان مجلل ترین پارچه موجود جایگزین پارچه مخمل کبریتی شد و بین نخبگان رواج پیدا کرد.

پارچه مخمل کبریتی در عصر حاضر

از آن زمان تا عصر حاضر، پارچه مخمل کبریتی بارها و بارها از مد افتاده و دوباره مد شده است. با وجود اینکه این پارچه تا حد زیادی مریدان خود را از دست داده است؛ اما هنوز هم عموم مردم پارچه مخمل کبریتی را پارچه ای متنوع و بادوام می دانند که برای دوخت شلوار، کاپشن و لباس های کودکان ایده آل است. هر چند تولید کنندگان منسوجات معمولاً در قرن بیستم از الیاف مصنوعی برای تولید این پارچه استفاده می کرده اند، اما اخیراً اقبال دوباره به منسوجات طبیعی باعث افزایش محبوبیت پارچه های مخمل کبریتی تمام نخی یا تمام پشمی شده است.

نحوه تولید پارچه مخمل کبریتی چگونه است؟!

فرآیندهای تولیدی مورد استفاده برای تولید این پارچه به نوع مواد اولیه مورد استفاده آن بستگی دارد. پنبه و پشم به ترتیب از منابع گیاهی و حیوانی مشتق می شوند، و الیاف مصنوعی مانند پلی استر و ریون در کارخانه ها تولید می گردند. بعد از اینکه تولید کنندگان یک یا چند نوع نخ را برای تولید این پارچه تهیه کردند، تولید پارچه مخمل کبریتی براساس مراحل کلی زیر دنبال می شود:

۱- بافت

بیشتر پارچه های مخمل کبریتی، بافت ساده ای دارند که از نخ های پودی تشکیل شده اند. این نخ ها از زیر و روی نخ های تار رد می شوند. ضمناً می توان از بافت جناغی نیز برای تولید پارچه مخمل کبریتی استفاده کرد، اما این روش کمتر رایج است. پس از اتمام بافت اولیه، تولید کنندگان یک «نخ پرزدار» را به بافت اضافه می کنند که نهایتاً به شکل راه راه های برجسته ای که مشخصه پارچه های مخمل کبریتی است، برش داده می شوند.

۲- چسب زدن

به منظور اطمینان از عدم کشیده شدن نخ پرزدار در طی مراحل برش، پشت پارچه بافته شده چسب زده می شود. بعدها در طی مراحل تولید این چسب ها حذف می گردند.

۳- برش نخ پرزدار

سپس تولید کنندگان منسوجات از یک کاتر صنعتی برای برش نخ های پرزدار استفاده می کنند. در ادامه این نخ ها برس کشیده شده و پارچه آویزان می شود تا برجستگی های نرم و یکدستی به دست آید.

۴- رنگرزی رنگدانه ای

تولید کنندگان منسوجات می توانند برای تولید یک الگوی نامنظم و منحصر به فرد پارچه مخمل را تحت رنگرزی رنگدانه ای قرار دهند. الگویی که این فرآیند رنگرزی ایجاد می کند با شستشو بیشتر برجسته می شود و همین باعث خلق یکی از جذاب ترین وجهه های پارچه مخمل کبریتی می گردد.

پارچه مخمل کبریتی در چه مناطقی از دنیا تولید می شود؟

چین بزرگ ترین تولید کننده منسوجات در جهان است. هر چند هند بزرگ ترین سازنده پنبه جهان محسوب می شود و سایر کشورها نیز بازار پشم را رهبری می کنند؛ اما چین سالیانه بیشتر از تمام کشورهای روی زمین لباس آماده تولید می نماید.
با توجه به اینکه چین جایگاه تولید کننده برتر منسوجات در سراسر جهان را در اختیار دارد، احتمالاً بیش از هر کشور دیگری پارچه مخمل کبریتی و لباس های آماده مخمل کبریتی تولید می کند. اما شرکت تولید منسوجات Sintex که یک شرکت هندی است ادعا می کند که بزرگ ترین تولید کننده پارچه مخمل کبریتی در سطح جهان است. چین بزرگ ترین تولید کننده لباس های سرهمی مخمل کبریتی در جهان به شمار می آید، اما به نظر می رسد که هندوستان بزرگ ترین تولید کننده پارچه های مخمل کبریتی در دنیا باشد.

 کاربرد پارچه مخمل کبریتی چیست؟

در گذشته تولید کنندگان پوشاک از پارچه مخمل کبریتی برای تولید البسه متنوعی از لباس کار و یونیفرم سربازی گرفته تا کلاه و اثاثیه منزل استفاده می کردند. این پارچه دیگر مانند گذشته محبوب نیست، بنابراین موارد استفاده پارچه مخمل کبریتی تا حدود زیادی کاهش پیدا کرده است.
این روزها تولید کنندگان منسوجات در وهله اول از پارچه مخمل کبریتی برای تولید لباس سرهمی (معروف به شلوار پیش بندی)، شلوار و کاپشن استفاده می کنند. شلوارهای مخمل کبریتی محبوبیت پر تب و تابی که در دهه ۱۹۷۰ داشتند را از دست داده اند، اما به نظر می رسد شلوارهای ساخته شده با این پارچه هرگز به صورت کامل از مد نمی افتند.
اما در خارج از صنعت پوشاک، سازندگان مبلمان و اکسسوری از پارچه مخمل کبریتی برای ساخت روکش صندلی، کاناپه و کوسن های تزئینی استفاده می کنند. درآغاز دهه ۱۹۱۰، تودوزی اولین اتومبیل های موجود در بازار از جنس مخمل کبریتی بود، اما به زودی بافت های بادوام تر جای این پارچه را گرفتند. انتظار نداشته باشید اتومبیل جدیدی را مشاهده کنید که تودوزی آن از مخمل کبریتی باشد، اما اگر با این پارچه برجسته در سطح کاناپه خانه دوست خود روبرو شدید تعجب نکنید

هزینه پارچه مخمل کبریتی به چه صورت است؟

قیمت پارچه های مخمل کبریتی به دلیل فرآیندهای تولیدی نسبتاً پیچیده ای که برای ساخت آنها به خدمت گرفته می شوند تا اندازه ای نسبت به پارچه هایی که دارای مواد اولیه مشابه هستند گران تر است. با این حال اختلاف قیمت بین بافت مخمل کبریتی و سایر بافت های استاندارد باید کم باشد، زیرا به کمک فناوری های مدرن، زمان لازم برای تولید پارچه مخمل کبریتی به طرز چشمگیری کاهش پیدا کرده است. به طور کلی قیمت پارچه های مخمل کبریتی باید ۱۰ تا ۲۰% بیشتر از پارچه بافت ساده متشکل از همان الیاف باشد

چه تفاوتی بین انواع پارچه مخمل کبریتی وجود دارد؟
پارچه مخمل کبریتی دارای زیر گونه هایی مجزایی است. ضمناً یک نوع پارچه کبریتی وجود دارد که جزء زیر دسته پارچه مخمل کبریتی محسوب نمی شود که شما باید درباره آن نیز بیشتر بدانید:

۱- پارچه مخمل کبریتی استاندارد (Standard corduroy)

در هر اینچ پارچه مخمل کبریتی استاندارد، ۱۱ طرح راه راه وجود دارد. همچنین اگر تعداد طرح های راه راه در هر اینچ پارچه مخمل کبریتی بین ۸ تا ۱۳ باشند باز هم این پارچه جزء پارچه های مخمل کبریتی استاندارد محسوب می شود.

۲- پارچه مخمل کبریتی فیلی (Elephant corduroy)

این نوع از پارچه مخمل کبریتی دارای طرح های راه راه بسیار بزرگ و ضخیمی است که انسان را به یاد چین های پوست بدن فیل می اندازد. تعداد راه راه پارچه مخمل کبریتی معمولاً بین ۱.۵ تا ۶ است.

۳- پارچه مخمل کبریتی Pinwale

این پارچه برخلاف پارچه مخمل کبریتی فیلی دارای تعداد زیادی برجستگی های کوچک در هر اینچ مربع است. برخی از ظریف ترین اشکال پارچه مخمل pinwale دارای 21 طرح راه راه ظریف در هر اینچ مربع هستند.

۴- پارچه مخمل کبریتی رنگدانه ای (Pigment-dyed corduroy)

این نوع از پارچه مخمل رنگی تحت رنگرزی رنگدانه ای قرار می گیرد و همین باعث شکل گیری طرح های راه راه و رنگی می شود که با هر بار شستشو بیشتر به چشم می آیند. اکثریت پارچه های مخمل کبریتی از این نوع هستند.

۵- پارچه مخمل کبریتی اسپندکس (Spandex corduroy)

بعضی اوقات تولید کنندگان منسوجات پنبه، مخلوط پلی استر و پشم (مخصوص مخمل کبریتی) را با اسپندکس ترکیب کرده و پارچه مخمل کبریتی کشی تولید می کنند. از این نوع پارچه معمولاً برای تولید لباس های بچه گانه استفاده می شود.

۶- پارچه Bedford

پارچه Bedford یک پارچه آمریکایی است که بافتی مشابه پارچه مخمل کبریتی دارد. اما نخ های پرزدار این پارچه برش نخورده باقی می مانند؛ در نتیجه خطوط راه راه این پارچه تا اندازه ای برجسته تر از پارچه مخمل کبریتی است

پارچه مخمل کبریتی چه تأثیری بر روی محیط زیست دارد؟

تاثیر زیست محیطی پارچه مخمل کبریتی به الیاف متشکله آن بستگی دارد. در حالت کلی تاثیرات منفی زیست محیطی الیاف مصنوعی بیشتر از الیاف طبیعی است، اما حتی الیاف طبیعی نیز ممکن است به دلیل نحوه تولیدشان بر محیط زیست تاثیر بگذارند.
تولید کنندگان منسوجات برای تولید الیاف مصنوعی مانند پلی استر از فرآیندهای صنعتی استفاده می کنند که منجر به تولید ضایعات شیمیایی قابل توجهی می شوند. علاوه بر این، الیاف مصنوعی زیست تخریب پذیر نیستند و با هر بار شستشو آلودگی های زیادی را وارد منابع آبی می کنند.
در میان الیاف طبیعی که برای تولید پارچه مخمل کبریتی مورد استفاده قرار می گیرد پنبه بیشترین پتانسیل را برای ایجاد تاثیرات منفی زیست محیطی دارد. پنبه یک محصول گیاهی است که پرورش دهندگان آن معمولاً از سموم و کودهای شیمیایی برای تولید آنها استفاده می کنند و به همین دلیل باعث آلودگی اکوسیستم های اطراف ما می شوند. با این حال پنبه زیست تخریب پذیر است، یعنی نقشی در ایجاد آلودگی میکرو الیافی ندارد.
پشم یکی از پایدارترین الیاف نساجی است. با وجود اینکه ضایعات حیوانی ناشی از تولید پشم تا اندازه ای مشکل ساز هستند، اما برای تولید پشم نیازی به عوامل کشت شیمیایی نیست. علاوه بر این، پشم زیست تخریب پذیر و قابل بازیافت است.

گواهینامه های موجود برای پارچه های مخمل کبریتی
پارچه های مخمل کبریتی با توجه به الیاف سازنده شان می توانند واجد شرایط دریافت گواهینامه های مختلف باشند. منسوجات مصنوعی بازیافتی می توانند گواهینامه استاندارد جهانی منسوجات ارگانیک (GOTS) را دریافت کنند، ضمناً GOTS معتبرترین گواهینامه برای پشم و پنبه ارگانیک در جهان است. منسوجات مصنوعی غیر بازیافتی ممکن است بتوانند واجد شرایط دریافت مجوز سازمان جهانی استاندارد (ISO) شوند. محصولات مخمل کبریتی پشمی شاید بتوانند از سازمان Woolmark گواهینامه دریافت کنند و محصولات مخمل کبریتی که حاوی پنبه پیمای آمریکایی باشند می توانند گواهینامه انجمن سوپیمای آمریکا (ASA) را به دست آورند.

اغلب لباس‌ها را می‌توانیم با آب سرد یا گرم بشوییم. البته که آب داغ انتخاب خوبی نیست. پارچه را چروک می‌کند. بهترین کار این است که برچسب شست‌وشوی لباس را چک کنیم.

• کت مخمل کبریتی بهتر است خشکشویی شود. کت‌ها اغلب از پارچه ضخیم تهیه می‌شوند و خشکشویی به حفظ ظاهر و دوام آن کمک می‌کند.
• دکمه و زیپ شلوار را می‌بندیم و آن را پشت و رو می‌کنیم. این بهترین حالت برای شستن شلوار به‌حساب می‌آید. چروک نمی‌شود و آسیب نمی‌بیند.
• بهتر است هنگام شست‌وشوی لباس‌های مخمل کبریتی، ماشین لباس‌شویی را خیلی پر نکنیم. لباس‌های حوله‌ای، فوتر یا پرزدار را همزمان با مخمل کبریتی در لباس‌شویی نمی‌ریزیم.
• لباس‌های تیره رنگ با آب سرد میانه‌ بهتری دارند. رنگ های پاستلی و سفید را با آب گرم می‌توانیم بشوییم.
• بعد از پایان کار لباسشویی، لباس‌ها را می‌تکانیم. بهتر است خشک‌کن را روی بیشترین درجه تنظیم نکنیم و اجازه دهیم لباس با مقداری رطوبت از لباس‌شویی بیرون بیاید. حالا دکمه‌ها را می‌بندیم. جیب‌ها را مرتب می‌کنیم و با سلیقه آویزانش می‌کنیم.