همه چی درباره تاریخچه کفش!

نزدیک به پنج هزار سال پیش، مصری‌ها چیزهایی شبیه کفش ساخته بودند. البته بهتر است به آن‌ها بگوییم پوشینه پا، نه کفش. از کفشهای مصری‌های قدیم می‌شود طرز زندگی و طبقات اجتماعی در آن زمان را فهمید. تمدن ایران، یونان و رم پوشینه‌های دیگری درست کردند که نشان دهنده طبقه اجتماعی فرد و میزان قدرت او بود.

نام بسیاری از این پوشینه‌ها هنوز هم استفاده می‌شود، مثل سندلیوم که الان به آن صندل می‌گویند. در قرن چهارم و پنجم میلادی امپراتوری روم به بیزانس منتقل شد. کم کم تفکرات مسیحی روی کفش‌ها تاثیر گذاشت چون مسیحی‌ها اعتقاد داشتند کفش باید کاملاً پوشاننده باشد به همین دلیل کفش‌ها در مغرب زمین ازحالت صندل به شکل روبسته درآمد.

در قرن دهم و دوازدهم میلادی ، اروپایی‌ها در جریان جنگهای صلیبی از علم و دانش مسلمانان حتی برای کفش‌هایشان استفاده کردند. در قرن چهاردهم، با پیشرفت صنایع، آرام آرام پارچه و چرم دباغی شده نازک وارد کفش سازی شد. بسیاری قرن چهاردهم را قرن آغاز مد می‌نامند.

اواخر قرن چهاردهم هم کفشهای نوک تیز مد شد. مردم به هر زحمتی که بود پنج تا انگشتشان را در پنجه‌های نوک تیز می‌کردند تا ثابت کنند چقدر با شخصیت هستند. شروع این مد از هلند بود؛ جایی که عذاب شست پا و پا درد را برای مردم قرن چهارده میلادی به ارمغان آورد.

اواخر قرن پانزدهم میلادی، وقتی کفش نوک تیز از مد افتاد، کفش نوک پهن مد شد؛ البته بیشتر در شمال اروپا ذهن‌ها هر روز محصولات تازه‌تر و عجیب تری بیرون می‌داد. از نمونه‌های آن، کفشهای ونیزی بود که برای خانم‌ها مد شد. این کفش‌ها، یک کفه تخت داشت که زیرش کاملاً پر بود و ارتفاعش گاهی به شصت سانتی متر می‌رسید.

از مشکل راه رفتن که بگذریم، وزن این جور کفش‌ها احتمالاً خیلی زیاد بوده است مثل اینکه راه رفتن در آن سال‌ها با مشقت و بلای بسیار همراه بوده است.

در قرن هفدهم، این پاشنه‌های وحشتناک از کفش‌ها حذف شد و پاشنه‌های معقول تری به کفشهای زنانه و مردانه اضافه شد. قرن هفدهم، دراروپا قرن آدمهای پرافاده بود.

جامعه خیلی طبقاتی شده بود و همه می‌خواستند به هم فخر بفروشند و بهترین راهی که به ذهن مردم رسید، پوشیدن لباسهای خاص بود. مردمی که اهل پز دادن بودند.

کفشهای پاشنه بلندی می‌پوشیدند که روی آن را با حریر بافته بودند. هر چه پاشنه بلند‌تر بود، موقعیت آن فرد بالا‌تر می‌رفت مثل اینکه در آن زمان کسانی که از بالا به همه چیزهای اطراف نگاه می‌کردند، احساس قدرت زیادی می‌کردند.

در قرن هجدهم هم اوضاع‌‌ همان طوری ماند و فقط شکل پاشنه‌ها تغییر کرد. به جای حریر هم از چرم رنگی استفاده کردند که به نظرشان بسیار زیبا بود. اما درهمین قرن، اتفاق خیلی مهمی افتاد. سال ۱۷۹۲ مردم از دست پاشنه‌های بلند و کفشهای حریر خسته شدند و بر ضد جامعه طبقاتی در فرانسه انقلاب کردند. انقلاب کبیر فرانسه، نتایج خیلی مهمی داشت.

بعد از آن، مردم که دیگر به دنبال تساوی و برابری بودند پاشنه‌های بلند را حذف کردند و همه کفش‌ها از نظر ارتفاع یک شکل شد. قرن نوزدهم، قرن همه گیر شدن مد بود.

بازار مد داغ بود راستی علتش چه بود؟ جوابش خیلی ساده است. چون با وجود چرخ خیاطی و پارچه‌های مصنوعی، کفش خیلی ارزان شد و همه توانستند از کفشهای خوب استفاده کنند. از نمونه‌های مد آن سال‌ها، مد کفش پنجه مربعی است که نزدیک به پنجاه سال عمرکرد. سال ۱۸۵۰ پوتین خیلی رواج پیدا کرد. گویا همه متوجه شدند که برای کار و فعالیت باید کفش‌های راحتی به پا داشته باشند.

سال ۱۹۱۴، همزمان با آغاز جنگ جهانی اول، کفشهای راحتی اختراع شد. مطمئناً آدم‌ها نمی‌توانستند زیر بمب و باروت، بچه‌هایشان را بغل کنند و با کفشهایی که پاشنه‌های بلندی داشت این طرف و آن طرف بروند. از سال ۱۹۱۰ هم که تجارت جهانی شکل گرفت و کشتی‌ها و هواپیما‌ها محموله‌ها را از این سر دنیا به آن طرف می‌بردند، فرهنگ کفش دنیا نیز درهم و برهم شد و کفش‌ها شکل بین المللی به خود گرفتند. از آن به بعد کفش هم داخل صنعت‌های دیگر شد.

هنوز هم در خیلی از کشور‌ها مردم به دلیل گرمی هوا، پابرهنه راه می‌روند، مثل هندی‌ها، بنگال‌ها یا مردم اوگاندا. کفش تاثیر زیادی از محیط اطرافش می‌گیرد. برای مثال کفش مردم آلاسکا با عرب‌ها فرق دارد حتی بعد از ظهور اسلام چون مسلمانان عقیده دارند پیش از ورود به مسجد باید کفش‌هایشان را دربیاورند. کفشهایی اختراع شد که دیواره پشت را نداشت.

همین گیوه خودمان کفش بسیار محکمی است که خیلی خنک است و پا از لای درز‌هایش به راحتی نفس می‌کشد مردم ژاپن هم با ساقه‌های برنج، برای خودشان کفش درست می‌کنند تا بتوانند موقع کار در مزرعه برنج راحت باشند. کفشهای قد بلند، کفشهای قد کوتاه، کفشهای ساق دار. در سال برای انجام کاهای درغاین زمینه میشود .

تاریخچه کفش در جهان

قبل از میلاد

• اگر قرار باشد شروع به تعریف کردن تاریخچه کفش کنیم شاید بهترین کار رفتن به سراغ یکی از قدیمی‌ترین تمدن‌های بشر یعنی مصر باشد. پس از ۵۰۰۰ سال قبل شروع می‌کنیم… یعنی زمانی که مصری‌ها برای پا، پوشش ساخته بودند و این پوشش چون محافظت چندانی از پا به عمل نمی‌آورد بیشتر از اینکه کفش باشد نوعی پوشینه بود. ولی برای خودش یک نقطه شروع محسوب می‌شد!

بعد از میلاد

• با ظهور مسیحیت و گسترش آن به رم مردم از آموزه‌های این دین برای پوشش خود الگو گرفتند. تا قرن ۴ میلادی تاکید زیادی روی پوشیده شدن پا به طور کامل در کفش وجود نداشت و رومیان صندل (سندلیوم) می‌پوشیدند. ولی از قرن ۴ و ۵ به بعد کفش‌ها حالت پوشیده‌تری به خود گرفتند و همان صندل‌ها روبسته شدند.

• در قرون وسطی چکمه‌های مچی روی کار آمدند. این چکمه‌ها چرمی و کاملا پوشیده بودند. ضمنا نیازی به چفت و بست نداشتند.

• رفت و آمد تمدن‌ها هم موجب الگو گرفتن آن‌ها از هم می‌شد. مثلا در قرن ۱۰ و ۱۲ میلادی اروپاییان بعد از جنگ‌های صلیبی از کفش‌های مسلمانان الگو گرفتند. گفته می‌شود که آن زمان جنگجویان مسلمان از کفش های پاشنه بلند در سوارکاری استفاده می‌کردند و اروپاییان ایده کفش پاشنه بلند را از مسلمانان گرفتند. پس درک چگونگی پیدایش کفش پاشنه بلند را می‌توان از این دوره شروع کرد.

• در قرن ۱۴ مردم پارچه و چرم را وارد روند تولید کفش‌ها کردند. قرنی که به گفته بسیاری از افراد قرن آغاز مد بود و کفش‌ها از کاربردی بودن به سمت زحمت‌آفرین و خاص بودن رفتند! مثلا اواخر قرن ۱۴ کفش‌های نوک تیز به نام کراکوف در هلند مد شد و این مد به سایر کشورها هم راه پیدا کرد. مدی که حاصلی جز درد انگشتان پا برای افراد نداشت. اواخر قرن ۱۵ هم مردم از آنور بوم افتادند و رو به پوشیدن کفش‌های نوک پهن آوردند!

قرن ۱۹ و ۲۰

• در قرن ۱۹ مد دیگر مختص افراد خاص با موقعیت اجتماعی بالا نبود. همه دیگر دوست داشتند پیرو مد باشند. خصوصا که چرخ خیاطی اختراع شد و دوخت و دوز دیگر مثل قبل با سختی همراه نبود. همین چرخ خیاطی‌ها تولید کفش را هم آسان‌تر کردند.

• در سال ۱۸۲۰ برای ارتش آلمان چکمه طراحی شد و ۱۸۵۰ مردم به استفاده از پوتین و چکمه علاقه‌مند شدند. چون دوره پس از انقلاب صنعتی بود و دیگر راحتی حین کار و فعالیت اهمیت بیشتری پیدا کرده بود. نکته جالب اینجاست که تا قبل از سال ۱۸۳۰ مردم برای هر دو پا از کفش یکسانی استفاده می‌کردند و از این سال بود که شروع به ساختن کفش های خاص هر پا کردند.

• در سال ۱۸۶۰ چکمه‌های ابریشمی ساخته شد. سال ۱۸۷۰ هم چکمه‌های دکمه‌ای روی کار آمد. چکمه‌های بندی هم در سال ۱۸۸۰ ساخته شدند و کفش‌های بندی از همین‌ها الهام گرفته شد.

• وقتی جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۴ تا سال ۱۹۱۸ رخ داد دیگر واقعا کسی به کفش‌های زیبا فکر نمی‌کرد. چون همه دنبال کفش بودند که بتوانند با آن راحت فرار کنند! از طرفی از سال ۱۹۱۰ هم مقدمات شکل گیری تجارت جهانی فراهم شد و تولیدات کفش هم دیگر منحصر به یک اقلیم خاص نبود. پس کفش های راحتی در شرایطی تولید شدند که جهان با آغوش باز آن‌ها را پذیرفت.